Zakrzepica - Artykuły

Zapraszamy do zapoznania się z wypowiedzią prof. dr. hab. n. med. Jerzego Windygi na temat dostępnych metod rozpoznawania zakrzepowej plamicy małopłytkowej. Materiał powstał w ramach cyklu "Co warto wiedzieć o TTP". 

Zapraszamy do zapoznania się z wypowiedzią prof. dr. hab. n. med. Jacka Trelińskiego, w której omówione zostały objawy oraz metody diagnostyki zakrzepowej plamicy małopłytkowej. Materiał powstał w ramach cyklu "Co warto wiedzieć o TTP".

Zapraszamy do zapoznania się z wypowiedzią prof. dr. hab. n. med. Krzysztofa Chojnowskiego na temat sposobu powstawiania zakrzepowej plamicy małopłytkowej. Materiał powstał w ramach cyklu "Co warto wiedzieć o TTP".

Migotanie przedsionków niesie ze sobą zwiększone ryzyko powikłań zakrzepowo-zatorowych, w tym udaru mózgu. W zapobieganiu tym powikłaniom preferuje się obecnie stosowanie bezpośrednich, doustnych inhibitorów krzepnięcia (DOAC). Z ich stosowaniem wiąże się jednak określone ryzyko krwawień.

Wyniki dużego badania klinicznego AMPLIFY-EXT, a w ich następstwie współczesne zalecenia, oraz amerykańska Food and Drug Administration wskazują, iż u ludzi po epizodzie ŻChZZ, u których istnieją wskazania do przedłużonej (powyżej 6 mies.) profilaktyki przeciwzakrzepowej, skutecznym postępowaniem jest zastosowanie zredukowanych dawek apiksabanu – 2x2,5 mg. 

Wrodzona zakrzepowa plamica małopłytkowa (cTTP – congenital thrombotic thrombocytopenic purpura; zespół Upshaw-Shulmana) należy do chorób ultrarzadkich (występowanie ≥0,5 przypadków na 1 mln. populacji ogólnej). Ta mikroangiopatia zakrzepowa wynika z ciężkiego dziedzicznego niedoboru (<10% prawidłowej aktywności) enzymu ADAMTS13 (a disintegrin and metalloproteinase with thrombospondin motifs 13).

Obecne zalecenia wskazują równolegle kilka bezpośrednich doustnych inhibitorów krzepnięcia (DOAC), jako leków co najmniej równie skutecznych co heparyny drobnocząsteczkowe (HDCz) w leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ) związanej z aktywną chorobą nowotworową. Europejskie Towarzystwo Kardiologiczne wymienia tu na równi: rywaroksaban, edoksaban, apiksaban oraz leczenie parenteralne (a więc spośród DOAC – zarejestrowane inhibitory czynnika Xa). Nie wiemy jednak, czy istnieją różnice w skuteczności i bezpieczeństwie stosowania poszczególnych DOAC u chorych na ŻChZZ w przebiegu aktywnej choroby nowotworowej. Celem badania był zatem systematyczny przegląd dostępnej literatury wraz z ich meta-analizą, aby wykryć ewentualne różnice pomiędzy badanymi DOAC.

W przebiegu zespołu antyfosfolipidowego (APS) typowe powikłania położnicze obejmują nawrotowe wczesne poronienia, późną śmierć płodu oraz związane z przeciwciałami antyfosfolipidowymi zaburzenia czynności łożyska skutkujące stanem przedrzucawkowym, rzucawką lub zespołem HELLP (hemoliza, podwyższenie enzymów wątrobowych, małopłytkowość). Efektem bywa przedwczesny poród oraz wewnątrzmaciczne ograniczenie wzrostu płodu.

Nocna napadowa hemoglobinuria (PNH – paroxysmal nocturnal hemoglobinuria) jest rzadką chorobą, którą charakteryzuje hemoliza krwinek czerwonych, epizody zakrzepicy i niewydolność szpiku kostnego. Przyczyną jest nabyta, somatyczna mutacja w genie PIGA, kodującym podjednostkę A N-acetyloglukozaminotransferazy fosfatydyloinozytolu.

Bezpośrednie doustne inhibitory krzepnięcia (DOAC) są obecnie podstawowymi lekami w leczeniu żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). Jednakże chorych z podwyższonym poziomem enzymów wątrobowych i przewlekłą chorobą wątroby wykluczano z dużych randomizowanych badań klinicznych, które dokumentowały skuteczność i bezpieczeństwo DOAC w leczeniu ostrych epizodów ŻChZZ.

Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa (ŻChZZ), na którą składa się zakrzepica żył głębokich (ZŻG) i zatorowość płucna (ZP) wiąże się nie tylko ze zwiększoną śmiertelnością, ale i poważnymi przewlekłymi konsekwencjami zdrowotnymi [1].

W 2011 roku, po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat zarejestrowano w Europie nowy lek przeciwzakrzepowy – dabigatran; bezpośredni doustny inhibitor krzepnięcia (DOAC – direct oral anticoagulant), który w molekularnym stosunku 1:1 hamował cząsteczkę trombiny.

Cewniki zakładane do żył centralnych (CŻC) wiążą się z szeregiem powikłań, głównie zakrzepowych i infekcyjnych. W chorobach nowotworowych objawowa zakrzepica dotyczy 5-42% osób, którym założono centralna linię żylną.

Migotanie przedsionków jest silnie związane z wiekiem i prowadzi do szeregu powikłań, takich jak udar mózgu, niewydolność serca, niewydolność nerek, zaburzenia poznawcze, jak i zwiększonej śmiertelności. Podstawowym celem leczenia migotania przedsionków jest zapobieganie udarowi mózgu. W tym celu chorzy otrzymują leki przeciwzakrzepowe pod postacią antywitamin K (AWK; warfaryna, a w Polsce także acenokumarol – przyp. tłum.) lub doustnych antykoagulantów nie będących antywitaminami K (non-vitamin K antagonist oral anticoagulant – NOAC; jest to synonim równoległego akronimu DOAC – direct oral anticoagulants – przyp. tłum.).

Hormonalna terapia zastępcza (HTZ) łagodzi u kobiet objawy związane z menopauzą. Jednak równolegle wiąże się ze zwiększonym ryzykiem żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ), udaru mózgu i zawału serca. Badania u kobiet stosujących doustne preparaty skoniugowanych estrogenów pochodzenia końskiego wskazują, iż ryzyko ŻChZZ rośnie u nich około dwukrotnie. Badania prowadzone na przełomie wieków w Wielkiej Brytanii wykazały, iż u kobiet w okresie po menopauzalnym równolegle stosowanie statyn wraz z HZT istotnie (o ok. połowę) obniżało ryzyko wystąpienia ŻChZZ, jakkolwiek nie redukowało go do poziomu ryzyka u kobiet niestosujących HTZ.

Niedokrwienny udar mózgu występuje w ok. ¼ przypadków bez żadnej uchwytnej przyczyny. Ponadto, pomimo leczenia ryzyko nawrotu udaru jest wysokie i sięga 4,3% rocznie. Stąd trwają poszukiwania nowych możliwych czynników ryzyka naczyniowo-mózgowego. Jednym z takich czynników może być nabyta mutacja somatyczna JAK2V617F, odgrywająca podstawową rolę w proliferacji komórek zaangażowanych w hematopoezie oraz stymulująca proces zapalny.

Aktywna choroba nowotworowa jest silnym czynnikiem ryzyka żylnej choroby zakrzepowo-zatorowej (ŻChZZ). Stąd w przypadku wystąpienia epizodu zakrzepicy proksymalnej zaleca się u tych chorych przedłużoną terapię przeciwzakrzepową, ponad trzymiesięczny wstępny okres leczenia. Brak jednak silnych zaleceń postępowania w częstej manifestacji ŻChZZ w przebiegu aktywnej choroby nowotworowej, jaką jest izolowana dystalna zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych (IDZŻG).

Izolowana, dystalna zakrzepica żył głębokich kończyn dolnych (IDZŻG) to często występująca postać zakrzepicy żył głębokich (ZŻG). Obejmuje ona żyły piszczelowe i strzałkowe oraz głębokie żyły wewnątrzmięśniowe łydki. Zakrzepica żył obwodowych stanowi ok. 30-50% wszystkich przypadków zakrzepicy żył głębokich.

Celem badania było wyszczególnienie czynników związanych z zakrzepicą towarzyszącą obecności cewnika w żyle centralnej u dzieci, u których rozpoznano nabytą w szpitalu żylną chorobę zakrzepowo-zatorową (ŻChZZ). Ocenę czynników ryzyka ŻChZZ u dzieci z żylnymi cewnikami centralnymi przeprowadzono na podstawie danych zebranych w rejestrze Children’s Hospital Acquired Thrombosis Consortium (CHAT), obejmujących głównie szpitale o trzecim poziomie referencyjności.

Zapraszamy do zapoznania się z nagraniem wypowiedzi prof. dr. hab. n. med. Jacka Musiała. Materiał został zrealizowany w ramach cyklu "Naukowe doniesienia i informacje ze świata hematoonkologii" podczas XXXI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Katowicach.

Zapraszamy do zapoznania się z wywiadem przeprowadzonym z dr. hab. n. med. Andrzejem Mitalem podczas XXXI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Katowicach, w ramach cyklu "Naukowe doniesienia i informacje ze świata hematoonkologii".

Zapraszamy do obejrzenia wypowiedzi prof. dr. hab. n. med. Zbigniewa Szczepiórkowskiego. Materiał został zrealizowany w ramach cyklu "Naukowe doniesienia i informacje ze świata hematoonkologii" podczas XXXI Zjazdu Polskiego Towarzystwa Hematologów i Transfuzjologów w Katowicach.